Πέθανε ο συγγραφέας Μίλαν Κούντερα

Εφυγε από τη ζωή σε ηλικία 94 χρόνων ο Γαλλο-τσέχος μυθιστοριογράφος, δοκιμιογράφος, θεατρικός συγγραφέας, Μίλαν Κούντερα, όπως μετέδωσε το Reuters επικαλούμενο της κρατικής τσεχικής τηλεόρασης.

Ενας από τους σημαντικότερους λογοτέχνες του ύστερου 20ου αιώνα, είναι ο δημιουργός, μεταξύ άλλων των «Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι», «Το Αστείο», «Η Αγνοια», «Η Γιορτή της Ασημαντότητας».

Ο Μίλαν Κούντερα γεννήθηκε στο Μπρνο της άλλοτε Τσεχοσλοβακίας (σήμερα Τσεχίας) την 1η Απριλίου 1929. Γιος γνωστού μουσικολόγου και πιανίστα, σπούδασε και ο ίδιος μουσική, καθώς και κινηματογράφο και φιλοσοφία, στην Πράγα. Οι μουσικές επιρροές είναι εμφανείς στο έργο του, σημειώνουν οι αναλυτές.

Παρότι τα πρώιμα ποιητικά του έργα ήταν φιλοκομμουνιστικά, τα μυθιστορήματά του αποφεύγουν την ιδεολογική ταύτιση. Ο ίδιος επανειλημμένως είχε δηλώσει πως είναι μυθιστοριογράφος, αντί ένας πολιτικά υποκινούμενος συγγραφέας.

Το συγγραφικό έργο

Στο πρώτο του μυθιστόρημα, «Το Αστείο» (1967), σατιρίζει τον ολοκληρωτισμό της κομμουνιστικής εποχής. Η κριτική του στην εισβολή των Σοβιετικών στην Τσεχοσλοβακία για την καταστολή της «Άνοιξης της Πράγας το 1968, τον έβαλε στη μαύρη λίστα της χώρας του και οδήγησε στην απαγόρευση των βιβλίων του.

Ο ίδιος και η σύζυγός του, μετά από αποκλεισμούς και διώξεις, κατέφυγαν το 1975 στη Γαλλία. Ο ίδιος πήρε την γαλλική υπηκοότητα – αφού η πατρίδα του τού είχε αφαιρέσει την ιθαγένεια. Τέσσερα χρόνια μετά την εγκατάστασή του στη Γαλλία, έγραψε το μυθιστόρημα «Το βιβλίο του γέλιου και της λήθης» – γραμμένο σε πιο πειραματική γραφή, όπως και τα επόμενα έργα του.

Ο ίδιος παραδεχόταν πως αντλούσε έμπνευση από συγγραφείς της Αναγέννησης όπως ο Βοκάκιος, ο Ραμπελαί, ο Ντιντερό και ίσως περισσότερο ο Θερβάντες.

Το 1984, το μυθιστόρημά του «Η αβάσταχτη ελαφρότητα του είναι» -που εκτυλίσσεται στην Τσεχοσλοβακία του 1968, κατά τη λεγόμενη «Άνοιξη της Πράγας»- αναδείχτηκε σε συγγραφικό θρίαμβο, κάνοντάς τον διάσημο σε όλο τον κόσμο.

Ο ίδιος παραδεχόταν πως αντλούσε έμπνευση από συγγραφείς της Αναγέννησης όπως ο Βοκάκιος, ο Ραμπελαί, ο Ντιντερό και ίσως περισσότερο ο Θερβάντες.

Αλλοι συγγραφείς που επηρέασαν το έργο του είναι, μεταξύ άλλων, οι Βιτόλντ Γκομπρόβιτς, Χέρμαν Μπροχ, Φραντς Κάφκα και Μάρτιν Χάιντεγκερ.

Συνήθως έγραφε στα τσεχικά, ωστόσο, από το 1993 και έπειτα, τα μυθιστορήματά του γράφτηκαν στη γαλλική γλώσσα. Μεταξύ 1985 – 1987, ανέλαβε ο ίδιος τις μεταφράσεις των παλιότερων έργων του στα γαλλικά. Τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες.

Με δικά του λόγια

«Είμαι επιφυλακτικός με τις λέξεις απαισιοδοξία και αισιοδοξία. Ένα μυθιστόρημα δεν επιβάλλει τίποτα, ένα μυθιστόρημα αναζητά και θέτει ερωτήματα. Δεν ξέρω αν το έθνος μου θα χαθεί και ποιος από τους χαρακτήρες μου έχει δίκιο. Επινοώ ιστορίες, φέρνω αντιμέτωπη την μία με την άλλη και με αυτό τον τρόπο θέτω ερωτήματα. Η ανοησία των ανθρώπων προέρχεται από το ότι έχουν ερωτήσεις για τα πάντα. Όταν ο Δον Κιχώτης βγήκε στον κόσμο, αυτός ο κόσμος έγινε ένα μυστήριο στα μάτια του. Αυτή είναι η κληρονομιά του πρώτου ευρωπαϊκού μυθιστορήματος σε ολόκληρη τη μετέπειτα μυθιστορηματική ιστορία. Ο μυθιστοριογράφος διδάσκει τον αναγνώστη να κατανοεί τον κόσμο ως ερώτημα. Υπάρχει σοφία και ανοχή στη στάση αυτή. Σε ναν κόσμο χτισμένο πάνω σε απαραβίαστες βεβαιότητες, το μυθιστόρημα είναι νεκρό. Ο ολοκληρωτισμός, είτε βασίζεται στον Μαρξ, είτε στο Ισλάμ είτε σε οτιδήποτε άλλο, είναι ένας κόσμος απαντήσεων, παρά ερωτήσεων. Εκεί δεν έχει θέση το μυθιστόρημα. Σε κάθε περίπτωση μου φαίνεται πως σε όλο τον κόσμο πια οι άνθρωποι σήμερα προτιμούν να κρίνουν παρά να κατανοούν. Να απαντούν παρά να ρωτούν. Οπότε, η φωνή του μυθιστορήματος μετά βίας ακούγεται στη θορυβώδη ανοησία των ανθρώπινων βεβαιοτήτων» έλεγε ο ίδιος στον επίσης σπουδαίο Αμερικανό συνάδελφό του Φίλιπ Ροθ, σε μια ιδιαίτερη «συνέντευξη».

Πηγή: Kathimerini.gr